1. Khiếu nại là gì?

Điều 2 Luật Khiếu nại 2011 có giải thích: Khiếu nại là việc công dân, cơ quan, tổ chức hoặc cán bộ, công chức đề nghị cơ quan nhà nước có thẩm quyền xem xét lại quyết định hành chính khi có căn cứ cho rằng quyết định đó là trái pháp luật.

2. Quy trình thực hiện việc khiếu nại một quyết định hành chính

2.1. Quy trình thực hiện việc khiếu nại một quyết định hành chính được quy định cụ thể tại Luật Khiếu nại năm 2011và Nghị định số 124/2020/NĐ-CP hướng dẫn thi hành Luật Khiếu nại.

2.2. Các bước thực hiện khiếu nại quyết định hành chính

Trước khi tiến hành khiếu nại thì cá nhân hoặc tổ chức cần phải xác định xem quyết định hành chính nào đã có ảnh hưởng đến quyền lợi hợp pháp của mình và quyết định hành chính đó có thuộc phạm vi khiếu nại hay không? Việc xác định này sẽ căn cứ theo các quy định tại Điều 7 Luật Khiếu nại 2011.

Khi chuẩn bị hồ sơ khiếu nại cần căn cứ theo quy định tại Điều 8 Luật Khiếu nại 2011 để chuẩn bị đầy đủ thành phần hồ sơ khiếu nại:

• Đơn khiếu nại: Ghi rõ thông tin người khiếu nại, nội dung khiếu nại, yêu cầu giải quyết.
• Bản sao quyết định hành chính bị khiếu nại (nếu có).
• Chứng cứ kèm theo: Các tài liệu, giấy tờ chứng minh quyền lợi bị xâm phạm.

Sau đó, người khiếu nại có thể nộp đơn thông qua đường bưu điện hoặc trực tiếp mang đến cơ quan ban hành quyết định hành chính (hiện nay, một số cơ quan có hệ thống tiếp nhận đơn khiếu nại trực tuyến, người khiếu nại có thể cân nhắc nộp qua hình thức này).

(*) Lưu ý: người khiếu nại phải nộp đơn khiếu nại trong vòng 90 ngày kể từ ngày nhận được quyết định hành chính (theo Điều 9 Luật Khiếu nại 2011).

Cơ quan có thẩm quyền thụ lý giải quyết sẽ tiếp nhận đơn và xem xét tính hợp lệ của hồ sơ. Nếu hồ sơ hợp lệ, cơ quan sẽ ra quyết định thụ lý và thông báo bằng văn bản cho người khiếu nại. Nếu hồ sơ không hợp lệ, người khiếu nại có thể được yêu cầu bổ sung tài liệu.

Sau đó, cơ quan có thẩm quyền sẽ tiến hành xác minh nội dung khiếu nại, thu thập chứng cứ và có thể tổ chức đối thoại giữa các bên liên quan (theo Điều 30, Luật Khiếu nại 2011). Thời hạn giải quyết không được quá 30 ngày kể từ ngày thụ lý. Đối với trường hợp phức tạp, có thể kéo dài nhưng không quá 45 ngày. Sau khi xác minh, cơ quan sẽ ban hành quyết định giải quyết khiếu nại lần đầu và gửi đến người khiếu nại.

Trong vòng 30 ngày kể từ ngày nhận được quyết định giải quyết lần đầu, nếu không đồng ý với kết quả giải quyết lần đầu, người khiếu nại có thể tiếp tục khiếu nại lên cơ quan cấp trên trực tiếp của cơ quan đã giải quyết lần đầu (Điều 33, Luật Khiếu nại 2011). Thời hạn giải quyết lần hai sẽ không quá 45 ngày (hoặc 60 ngày nếu vụ việc phức tạp).

Sau khi có quyết định giải quyết lần hai, đây là quyết định cuối cùng trong quy trình khiếu nại. Nếu vẫn không đồng ý, trong vòng 30 ngày kể từ ngày nhận được quyết định giải quyết khiếu nại lần hai,  người khiếu nại có thể khởi kiện ra tòa án hành chính.

Theo quy định tại Điều 115 Luật Tố tụng hành chính 2015 thì nếu người khiếu nại không đồng ý với quyết định giải quyết khiếu nại lần hai hoặc hết thời hạn giải quyết nhưng không được phản hồi, họ có quyền khởi kiện tại Tòa án nhân dân có thẩm quyền. Nếu quyết định giải quyết khiếu nại có lợi cho người khiếu nại, cơ quan ban hành quyết định hành chính phải thu hồi hoặc sửa đổi quyết định sai phạm.

Người khiếu nại có quyền ủy quyền cho người khác hoặc nhờ luật sư hỗ trợ (theo Điều 12 Luật Khiếu nại 2011). Nếu cơ quan có thẩm quyền không giải quyết khiếu nại đúng hạn, người khiếu nại có thể khiếu nại lên cấp trên hoặc khởi kiện hành chính.Việc khiếu nại không làm mất quyền khởi kiện hành chính nếu người khiếu nại chọn con đường tố tụng thay vì tiếp tục khiếu nại lần hai.