Ngày có càng nhiều người Việt Nam đang học tập, làm việc và sinh sống tại nước ngoài. Do đó, việc thiết lập di chúc có nội dung liên quan đến các di sản ở Việt Nam là một nhu cầu thực tế. Tuy nhiên, phải chú ý những điểm gì để văn bản di chúc đó có giá trị pháp lý là câu hỏi không phải ai cũng có thể trả lời chính xác.

Thứ nhất, theo quy định tại khoản 5, Điều 638 Bộ luật Dân sự (BLDS) thì di chúc văn bản được lập tại nước ngoài chỉ có giá trị pháp lý nếu nó được cơ đại diện ngoại giao, cơ quan lãnh sự của Việt Nam tại nước sở tại chứng nhận.

Như vậy, nếu một người Việt Nam ở nước ngoài muốn lập di chúc và di chúc đó có giá trị pháp lý thì bản di chúc đó phải thực hiện thủ tục chứng nhận tại các cơ quan đại diện ngoại giao, lãnh sự Việt Nam tại nước sở tại.

Thứ hai, bản di chúc đó chỉ có hiệu lực khi đáp ứng các điều kiện về hình thức và nội dung theo quy định của pháp luật Việt Nam. Theo quy định tại Điều 630 BLDS thì khi lập dic chúc, người lập di chúc phải minh mẫn, sáng suốt, không bị lừa dối, đe dọa hay cưỡng ép. Nội dung di chúc không được vi phạm pháp luật và không trái đạo đức xã hội, đồng thời hình thức di chúc cũng phải tuân thủ quy định của pháp luật. Điều 631 BLDS quy định, di chúc phải bao gồm ngày, tháng, năm lập di chúc; họ, tên và nơi cư trú của người lập di chúc; họ, tên của người, cơ quan, tổ chức được hưởng di sản; và di sản để lại cùng với nơi có di sản. Ngoài ra, còn có thể chứa thêm các thông tin khác. Di chúc không được viết tắt hoặc sử dụng ký hiệu; nếu di chúc có nhiều trang, thì mỗi trang phải được ghi số thứ tự và có chữ ký hoặc điểm chỉ của người lập di chúc. Trong trường hợp di chúc có sự tẩy xóa hoặc sửa chữa, người tự viết di chúc hoặc người làm chứng cần ký tên bên cạnh các chỗ đã tẩy xóa hoặc sửa chữa. Đối với di chúc của người từ 15 tuổi đến dưới 18 tuổi thì cần lập thành văn bản và có sự đồng ý của cha, mẹ hoặc người giám hộ. Trường hợp di chúc được lập bởi người bị hạn chế về thể chất hoặc người không biết chữ, thì cần có sự chứng kiến của người làm chứng, và phải được công chứng hoặc chứng thực.

Đối với Di chúc miệng được coi là hợp pháp nếu người di chúc miệng thể hiện ý chí cuối cùng của mình trước mặt ít nhất hai người làm chứng và ngay sau khi người di chúc miệng thể hiện ý chí cuối cùng, người làm chứng ghi chép lại, cùng ký tên hoặc điểm chỉ. Trong thời hạn 05 (năm) ngày làm việc, kể từ ngày người di chúc miệng thể hiện ý chí cuối cùng thì di chúc phải được công chứng viên hoặc cơ quan có thẩm quyền chứng thực xác nhận chữ ký hoặc điểm chỉ của người làm chứng. Về nội dung, di chúc phải có nội dung không vi phạm điều cấm của luật và không trái đạo đức xã hội.

Thứ ba, hiện nay ở nhiều quốc gia hoặc vùng lãnh thổ hiện chưa có cơ quan đại diện ngoại giao, lãnh sự Việt Nam, trong trường hợp này phải như thế nào. Lúc này, chúng ta sẽ căn cứ theo quy định cụ thể tại Luật Cơ quan đại diện Việt Nam ở nước ngoài và các quy định pháp luật có liên quan.