1. Bỏ hình phạt tử hình với 8 tội danh

BLHS (sửa đổi 2025) đã bỏ hình phạt tử hình đối với các tội danh:

(1) Hoạt động nhằm lật đổ chính quyền nhân dân (Điều 109);

(2) Phá hoại cơ sở vật chất – kỹ thuật của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam (Điều 114);

(3) Sản xuất, buôn bán hàng giả là thuốc chữa bệnh, phòng bệnh (Điều 194);

(4) Vận chuyển trái phép chất ma túy (Điều 250);

(5) Phá hoại hòa bình, gây chiến tranh xâm lược (Điều 421);

(6) Gián điệp (Điều 110);

(7) Tham ô tài sản (Điều 353); (8) Nhận hối lộ (Điều 354).

Ðiều khoản chuyển tiếp: Luật quy định hình phạt tử hình đã tuyên trước ngày 01/7/2025 đối với người phạm 8 tội danh nêu trên của Bộ luật Hình sự mà chưa thi hành án thì không thi hành và chánh án TAND tối cao quyết định chuyển hình phạt tử hình thành tù chung thân.

2, Bổ sung tội sử dụng trái phép chất ma túy

Hiện hành đang quy định xử lý về tội tàng trữ trái phép chất ma túy và tội danh này chủ yếu là đối với người tàng trữ để sử dụng. Nên một người sau khi mua chất ma túy để sử dụng, nếu chưa kịp sử dụng mà bị phát hiện thì bị xử lý về hành vi tàng trữ trái phép chất ma túy, còn nếu đang hoặc đã sử dụng thì lại không bị xử lý về hành vi tương ứng. Việc bổ sung tội sử dụng trái phép chất ma túy là cần thiết. Tội danh “sử dụng trái phép chất ma túy” (Điều 256a) theo hướng chỉ xử lý những người đang trong quá trình cai nghiện hoặc vừa kết thức quá trình cai nghiện ma túy mà tiếp tục sử dụng trái phép chất ma túy, nhằm giảm tình trạng sử dụng ma túy và tăng hiệu quả quản lý.

Người nào sử dụng trái phép chất ma túy thuộc một trong các trường hợp sau, thì bị phạt tù từ 02 năm đến 03 năm:

– Đang trong thời hạn cai nghiện ma túy hoặc điều trị nghiện các chất ma túy bằng thuốc thay thế theo quy định của Luật Phòng, chống ma túy;

– Đang trong thời hạn quản lý sau cai nghiện ma túy theo quy định của Luật Phòng, chống ma túy;

– Đang trong thời hạn 2 năm kể từ ngày hết thời hạn quản lý sau cai nghiện ma túy và trong thời hạn quản lý người sử dụng trái phép chất ma túy theo quy định của Luật Phòng, chống ma túy;

– Đang trong thời hạn 2 năm kể từ khi tự ý chấm dứt cai nghiện ma túy tự nguyện hoặc điều trị nghiện các chất ma túy bằng thuốc thay thế theo quy định của Luật Phòng, chống ma túy. Người nào tái phạm về tội này thì bị phạt tù từ 3 năm đến 5 năm.

3. Nâng mức hình phạt tiền

Nâng mức hình phạt tiền đối với các tội về hàng giả, môi trường, an toàn thực phẩm, tham nhũng. Luật sửa đổi tăng mức hình phạt tù khởi điểm đối với một số tội về môi trường, an toàn thực phẩm, ma túy như:

(1) Tội gây ô nhiễm môi trường (Điều 235)

(2) Tội vi phạm quy định về quản lý chất thải nguy hại (Điều 236)

(3) Tội sản xuất trái phép chất ma túy (Điều 248), tội tàng trữ trái phép chất ma túy (Điều 249),

(4) Tội mua bán trái phép chất ma túy (Điều 251),

(5) Tội vi phạm quy định về an toàn thực phẩm (Điều 317)…

4. Mở rộng phạm vi chịu trách nhiệm của pháp nhân thương mại

(*) Theo dự thảo Luật thì Luật sửa đổi mở rộng phạm vi chịu trách nhiệm của pháp nhân thương mại đối với 9 tội:

Tội mua bán người;

Tội mua bán người dưới 16 tuổi;

Tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản;

Tội làm, tàng trữ, vận chuyển, lưu hành tiền giả;

Tội làm, tàng trữ, vận chuyển, lưu hành công cụ chuyển nhượng giả hoặc các giấy tờ có giá giả khác;

Tội làm giả tài liệu trong hồ sơ chào bán niêm yết chứng khoán;

Tội gian lận bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp;

Tội gian lận bảo hiểm y tế

Tội vi phạm quy định về quản lý chất thải nguy hại. Dự thảo Bộ luật Hình sự sửa đổi năm 2025 còn đề xuất thêm hình phạt bổ sung: cấm nhập cảnh và giám sát điện tử. The đó, đối với mỗi hành vi phạm tội, bị cáo chỉ bị áp dụng một hình phạt chính và có thể bị một hoặc một số hình phạt bổ sung.